Maksud dividen merujuk kepada agihan keuntungan yang diberikan oleh sesebuah syarikat kepada pemegang sahamnya, sama ada dalam bentuk wang tunai, saham tambahan, atau aset lain.
Ramai rakyat Malaysia menerima dividen setiap tahun daripada pelaburan dalam Amanah Saham Bumiputera (ASB), Tabung Haji, KWSP dan syarikat tersenarai di Bursa Malaysia, namun tidak semua benar-benar memahami apa itu dividen dan bagaimana ia berfungsi.
Pernahkah anda tertanya-tanya bagaimana syarikat membayar dividen, siapa yang layak menerimanya dan apakah jenis-jenis dividen yang wujud?
Artikel ini akan menjawab persoalan tersebut secara lengkap dan mudah difahami, terutama bagi mereka yang baru berjinak-jinak dalam dunia pelaburan.
Maksud Dividen Secara Umum
Secara umum, dividen bermaksud agihan keuntungan yang dibuat oleh sesebuah syarikat kepada pemegang sahamnya.
Menurut Kamus Dewan, “dividen” merujuk kepada pembayaran yang diberikan kepada pemegang saham daripada hasil keuntungan syarikat. Ia boleh dalam bentuk tunai, saham tambahan, atau aset bukan tunai lain.
Dalam istilah kewangan moden pula, dividen adalah cara syarikat memberi pulangan kepada pelabur sebagai balasan atas kepercayaan mereka melabur dalam saham syarikat tersebut. Agihan ini tidak wajib, tetapi lazimnya dibuat apabila syarikat mencatat keuntungan bersih.
Sebagai contoh, jika seseorang memiliki saham dalam syarikat tersenarai awam, dia berpeluang menerima dividen tahunan atau interim, bergantung pada keputusan Lembaga Pengarah.
Dividen biasanya diberikan oleh entiti yang berorientasikan keuntungan, antaranya:
- Syarikat tersenarai di Bursa Malaysia, seperti Maybank, Petronas Dagangan dan Top Glove.
- Tabung amanah seperti ASB (Amanah Saham Bumiputera) di bawah pengurusan Permodalan Nasional Berhad (PNB).
- Institusi Islamik seperti Tabung Haji, yang mengagihkan hibah (dividen Islamik) kepada pendeposit.
Dividen yang dibayar oleh syarikat bergantung kepada prestasi kewangan dan keputusan pengurusan.
Manakala bagi dana seperti ASB atau Tabung Haji, ia berdasarkan keuntungan pelaburan keseluruhan portfolio dana mereka sepanjang tahun kewangan.
Hanya mereka yang memiliki saham atau unit amanah pada tarikh kelayakan (record date) layak menerima dividen. Contohnya:
- Jika anda memiliki saham Petronas Chemical pada tarikh yang ditetapkan oleh syarikat, anda layak menerima dividen.
- Jika anda menyimpan wang dalam ASB pada hujung tahun kewangan, anda akan menerima agihan dividen mengikut jumlah simpanan dan tempoh pelaburan.
Pemilikan ini boleh bersifat individu, syarikat, atau institusi lain, asalkan wujud dalam daftar pemegang saham/unit pada masa pengumuman dividen.
Jenis-Jenis Dividen Yang Wujud
Dividen tidak semestinya hanya dalam bentuk wang tunai. Terdapat beberapa jenis dividen yang biasa diagihkan oleh syarikat atau dana kepada pelabur, bergantung pada keadaan kewangan dan strategi pelaburan masing-masing. Memahami jenis-jenis dividen ini penting agar pelabur dapat menilai pulangan sebenar mereka.
Dividen Tunai
Dividen tunai merupakan bentuk agihan paling lazim dan mudah difahami. Ia melibatkan pembayaran wang tunai secara terus ke dalam akaun pemegang saham atau unit amanah.
Kebanyakan syarikat tersenarai di Bursa Malaysia menggunakan bentuk ini sebagai cara utama memberi ganjaran kepada pemegang saham.
Contohnya, jika anda memiliki 1,000 unit saham dan syarikat mengumumkan dividen tunai sebanyak RM0.10 sesaham, anda akan menerima RM100 sebagai dividen. Bagi pelabur runcit, dividen tunai memberikan pendapatan pasif yang boleh digunakan semula untuk pelaburan atau perbelanjaan harian.
Dividen Saham
Selain wang tunai, sesetengah syarikat memilih untuk memberi ganjaran dalam bentuk saham tambahan. Ini dikenali sebagai dividen saham, di mana pemegang saham akan menerima saham baharu mengikut nisbah tertentu.
Sebagai contoh, jika syarikat mengumumkan dividen saham pada kadar 1:10, setiap 10 saham yang dimiliki akan menerima 1 saham tambahan.
Dividen ini tidak melibatkan aliran tunai keluar dari syarikat, namun menambah jumlah pegangan pelabur tanpa kos tambahan.
Dividen saham sering digunakan apabila syarikat ingin mengekalkan tunai dalam perniagaan tetapi masih mahu memberi nilai tambah kepada pelabur.
Dividen Khas, Interim & Final
Tiga lagi jenis agihan yang sering diumumkan ialah:
- Dividen Interim: Dibayar sebelum berakhirnya tahun kewangan syarikat. Lazimnya diberikan suku tahunan atau setengah tahun jika prestasi semasa memberangsangkan.
- Dividen Final: Agihan yang diumumkan selepas tutup akaun tahunan, tertakluk kepada kelulusan pemegang saham dalam Mesyuarat Agung Tahunan (AGM).
- Dividen Khas: Bayaran sekali sahaja yang tidak berulang. Ia dibuat apabila syarikat memperoleh keuntungan luar biasa, seperti penjualan aset atau keuntungan besar secara tiba-tiba.
Jenis-jenis ini memberikan fleksibiliti kepada syarikat dalam merancang pulangan kepada pemegang saham mengikut keupayaan kewangan semasa.
Dividen Skrip, Properti & Likuidasi
Walaupun jarang berlaku dalam pasaran Malaysia, terdapat beberapa jenis dividen lain yang digunakan dalam situasi tertentu:
- Dividen Skrip: Syarikat tidak membayar tunai tetapi memberikan surat janji hutang yang boleh ditebus kemudian. Ia seperti janji untuk membayar dividen di masa hadapan apabila kedudukan kewangan lebih kukuh.
- Dividen Properti: Agihan dibuat dalam bentuk aset fizikal atau sekuriti lain. Contohnya, syarikat mungkin mengagihkan saham milikannya dalam syarikat lain kepada pemegang saham.
- Dividen Likuidasi: Dibayar semasa syarikat membubarkan operasinya dan mengagihkan baki aset kepada pemegang saham. Ia bukan daripada keuntungan tetapi hasil daripada pembubaran modal.
Pemahaman terhadap pelbagai bentuk dividen ini penting agar pelabur tidak keliru dan tahu nilai sebenar pulangan yang diterima daripada pelaburan mereka.
Cara Mengira Dividen dan Keuntungan Pelabur
Memahami cara pengiraan dividen sangat penting bagi pelabur untuk menilai pulangan sebenar daripada sesuatu pelaburan.
Terdapat beberapa formula asas yang biasa digunakan untuk mengira nilai dividen yang diterima, termasuk kadar sesaham dan nisbah hasil pelaburan.
Berikut ialah tiga pendekatan utama yang lazim digunakan dalam analisis pelaburan berkaitan dividen.
Cara Kira Dividend Per Share (DPS)
Dividend Per Share (DPS) atau dividen sesaham merujuk kepada jumlah dividen tunai yang diterima bagi setiap unit saham yang dimiliki. Formula asas untuk mengira DPS adalah seperti berikut:
DPS = Jumlah Dividen Dibayar ÷ Jumlah Saham Tersenarai
Contohnya, jika sesebuah syarikat mengagihkan RM10 juta sebagai dividen dan mempunyai 100 juta unit saham yang beredar, maka DPS ialah RM0.10. Ini bermakna setiap pemegang saham akan menerima 10 sen bagi setiap saham yang dimiliki.
DPS penting untuk membandingkan pulangan antara beberapa syarikat atau untuk menilai kestabilan dividen yang diterima dari masa ke semasa.
Cara Kira Dividend Yield
Dividend Yield pula ialah nisbah yang menunjukkan pulangan dividen berbanding harga semasa saham.
Ia membantu pelabur menilai sejauh mana sesuatu saham memberi pulangan dalam bentuk dividen. Formula pengiraannya adalah seperti berikut:
Dividend Yield = (DPS ÷ Harga Saham Semasa) × 100%
Sebagai contoh, jika DPS syarikat ialah RM0.10 dan harga semasa saham ialah RM2.00, maka dividend yield ialah:
(0.10 ÷ 2.00) × 100% = 5%
Ini bermakna saham tersebut menawarkan pulangan dividen sebanyak 5% setahun berdasarkan harga pasaran semasa.
Pelabur yang mengutamakan pendapatan pasif biasanya memilih saham dengan dividend yield yang stabil dan tinggi.
Contoh Pengiraan Berdasarkan Saham, ASB dan Tabung Haji
Bagi saham tersenarai, pengiraan dividen melibatkan jumlah saham yang dimiliki dan kadar DPS yang diumumkan. Contohnya:
Pemegang 1,000 unit saham Syarikat XYZ dengan DPS RM0.08 akan menerima:
1,000 × 0.08 = RM80 dividen tunai
Bagi ASB pula, pengiraan dividen adalah berdasarkan purata baki simpanan minimum bulanan. Sebagai contoh:
Jika purata baki tahunan ialah RM10,000 dan kadar dividen ialah 4.25%, maka jumlah dividen ialah:
RM10,000 × 4.25% = RM425
Tabung Haji pula menggunakan konsep hibah yang dikira berdasarkan baki simpanan harian dan dikreditkan secara tahunan. Jika kadar hibah ialah 3.10% dan purata baki sepanjang tahun ialah RM5,000:
RM5,000 × 3.10% = RM155
Ketiga-tiga contoh ini menunjukkan bahawa setiap jenis pelaburan mempunyai kaedah tersendiri dalam menentukan pulangan dividen atau hibah.
Pelabur harus memahami asas pengiraan ini untuk membuat jangkaan pulangan yang lebih tepat.
Fungsi & Kepentingan Dividen Dalam Pelaburan
Dividen bukan sekadar agihan keuntungan; ia juga memainkan peranan penting dalam strategi kewangan pelabur.
Bagi ramai pelabur, dividen menjadi sumber utama pendapatan pasif, petunjuk kesihatan kewangan syarikat, dan strategi pertumbuhan kekayaan jangka panjang.
Berikut ialah beberapa fungsi utama dividen dalam konteks pelaburan.
Sumber Pendapatan Pasif
Salah satu manfaat terbesar dividen ialah keupayaannya menjana pendapatan pasif secara konsisten.
Pelabur tidak perlu menjual pegangan saham untuk mendapat pulangan; sebaliknya mereka menerima wang tunai atau saham tambahan secara berkala.
Ini sangat berguna terutamanya bagi golongan pesara, suri rumah, atau individu yang bergantung pada hasil pelaburan sebagai sumber pendapatan harian.
Saham yang memberi dividen tinggi dan konsisten sering menjadi pilihan pelabur jangka panjang yang ingin mencipta aliran tunai stabil tanpa perlu bergantung kepada pekerjaan aktif.
Penanda Kestabilan dan Keuntungan Syarikat
Dividen juga berfungsi sebagai petunjuk prestasi dan kestabilan kewangan sesebuah syarikat.
Syarikat yang mampu mengekalkan atau meningkatkan kadar dividen saban tahun menunjukkan bahawa ia mempunyai aliran tunai yang sihat dan model perniagaan yang mapan.
Sebaliknya, jika sesebuah syarikat mengurangkan atau menghentikan pembayaran dividen, ia mungkin menandakan masalah kewangan atau penurunan keuntungan.
Oleh itu, pelabur sering menggunakan sejarah pembayaran dividen sebagai indikator kestabilan sebelum membuat keputusan pelaburan.
Strategi Pelabur Dividen
Ramai pelabur mengamalkan strategi yang dikenali sebagai income investing, iaitu melabur dalam saham yang memberi pulangan dividen tinggi dan konsisten.
Strategi ini lebih menekankan kepada pengumpulan hasil tunai dari dividen berbanding keuntungan modal semata-mata.
Pelabur yang menggunakan pendekatan ini lazimnya menyusun portfolio mereka dengan syarikat-syarikat kukuh dari sektor utiliti, perbankan, telekomunikasi atau amanah pelaburan hartanah (REITs), yang terkenal dengan agihan dividen tetap.
Melalui pelaburan semula dividen (dividend reinvestment), pelabur boleh meningkatkan pegangan saham mereka tanpa perlu menambah modal tunai, sekaligus mempercepatkan proses pertumbuhan nilai pelaburan secara eksponen dalam jangka panjang.
Soalan Lazim
Berikut adalah beberapa soalan lazim yang sering ditanya oleh pelabur baru atau orang awam mengenai dividen, berserta jawapan ringkas dan mudah difahami.
Seksyen ini bertujuan menjawab persoalan asas dan membetulkan kekeliruan umum.
Apakah beza dividen interim dan dividen final?
Dividen interim ialah agihan keuntungan yang dibuat sebelum tahun kewangan syarikat berakhir. Ia biasanya diumumkan berdasarkan prestasi suku tahunan dan tidak memerlukan kelulusan pemegang saham dalam mesyuarat agung.
Dividen final pula hanya diumumkan selepas berakhirnya tahun kewangan syarikat dan memerlukan kelulusan rasmi dalam Mesyuarat Agung Tahunan (AGM).
Lazimnya, jumlah dividen final lebih besar berbanding interim jika syarikat mencatat prestasi kewangan yang kukuh.
Bila tarikh pembayaran dividen?
Tarikh pembayaran dividen bergantung kepada pengumuman rasmi oleh syarikat atau institusi yang menawarkan pelaburan. Setiap pengumuman dividen akan disertakan dengan beberapa tarikh penting:
- Tarikh pengumuman bila dividen diumumkan.
- Tarikh kelayakan (record date) pemegang saham yang tersenarai pada tarikh ini layak menerima dividen.
- Tarikh ex-dividen tarikh saham mula diniagakan tanpa kelayakan dividen.
- Tarikh pembayaran bila wang dividen dikreditkan ke akaun pelabur.
Pelabur perlu memastikan mereka masih memegang saham sebelum tarikh ex-dividen untuk layak menerima bayaran.
Adakah dividen dikenakan cukai?
Di Malaysia, kebanyakan dividen yang diterima oleh individu adalah dikecualikan cukai, khususnya bagi pelaburan dalam saham tersenarai dan amanah saham seperti ASB dan Tabung Haji.
Walau bagaimanapun, pelabur korporat atau syarikat mungkin dikenakan cukai berdasarkan struktur percukaian semasa.
Adalah penting untuk menyemak kenyataan rasmi daripada Lembaga Hasil Dalam Negeri (LHDN) atau penasihat kewangan untuk mendapatkan maklumat cukai terkini dan tepat berkaitan dividen.
Adakah dividen jamin keuntungan pelaburan?
Tidak. Walaupun dividen menunjukkan syarikat memperoleh keuntungan, ia bukan jaminan bahawa harga saham akan meningkat atau pelaburan akan menguntungkan secara keseluruhan.
Harga saham boleh menurun walaupun syarikat mengisytiharkan dividen, terutamanya jika unjuran masa depan tidak positif.
Oleh itu, pelabur tidak boleh hanya bergantung kepada dividen semata-mata dalam membuat keputusan. Aspek lain seperti kestabilan syarikat, prestasi industri dan potensi pertumbuhan juga perlu dipertimbangkan.
Penutup
Dividen merupakan satu aspek penting dalam dunia pelaburan yang sering kali disalah faham oleh ramai orang.
Melalui artikel ini, kita telah menjelaskan bahawa maksud dividen ialah agihan keuntungan daripada syarikat atau dana pelaburan kepada pemegang saham, sama ada dalam bentuk tunai, saham atau aset lain. Ia adalah ganjaran atas kepercayaan pelabur terhadap prestasi syarikat atau dana tersebut.
Kita juga telah membincangkan pelbagai jenis dividen seperti tunai, saham, khas, interim dan final serta perbezaannya dengan faedah dan bonus.
Tidak ketinggalan, pengiraan dividen melalui DPS dan dividend yield yang membolehkan pelabur menilai pulangan pelaburan secara tepat dan objektif.
Bagi pelabur baru mahupun berpengalaman, memahami dividen adalah asas yang wajib dikuasai sebelum membuat keputusan pelaburan.
Sama ada anda menyimpan dalam ASB, melabur dalam Tabung Haji atau memiliki saham di Bursa Malaysia, pengetahuan tentang dividen akan membantu anda menjadi pelabur yang lebih bijak dan strategik.
Dividen bukan sahaja mencerminkan kekuatan kewangan syarikat, tetapi juga boleh menjadi sumber pendapatan pasif jangka panjang yang konsisten.
Bantu kami share artikel ini: